Zdrowie i uroda

Największym zagrożeniem życia w Polsce są choroby układu krążenia (46% ogółu zgonów, 40,2% mężczyzn i 51,8% kobiet). Drugim w kolejności są nowotwory złośliwe (25% ogółu zgonów, 26,1% mężczyzn i 23,3% kobiet – tu głównie: rak sutka i rak szyjki macicy). Podobnie jest w Krakowie, gdzie od lat główną przyczyną zgonów są choroby układu krążenia (41% mężczyźni i 51% kobiety) a drugą nowotwory (w 2006 roku na nowotwory zmarło 29% kobiet i 31% mężczyzn). W 2005 roku wśród mężczyzn w Krakowie najwyższy odsetek zachorowań to nowotwory płuc - 22%, dalej gruczołu krokowego - 10,7%, najmniej zachorowań odnotowano dla nowotworów złośliwych mózgu - 2,4%. Natomiast wśród kobiet prym wiodą nowotwory złośliwe piersi - 21,9%, najrzadziej występują nowotwory złośliwe żołądka - 2,3% . W najmłodszej grupie wieku od 0 do 19 lat wśród panów stwierdzono najwyższy odsetek zachorowań na białaczki - 27,3% i nowotwory złośliwe mózgu - 18,2%. U pań w wieku od 0 do 19 lat to nowotwór złośliwy mózgu - 42,9% i białaczki - 21,4%. W Krakowie liczba zarejestrowanych przypadków zachorowania na choroby zakaźne lub zatrucia związkami chemicznymi wynosiła 18 489 przypadków – 2007 roku. W tym też roku zaobserwowano występowanie tendencji spadkowej we współczynnikach zapadalności na wirusowe zapalenie wątroby - 3,96 w stosunku do 2006 r. - 4,63 oraz na ospę wietrzną, świnkę, odrę, toksoplazmozę i salmonellozy. Natomiast wyższa była zapadalność na grypę, różyczkę, boreliozę, bakteryjne i wirusowe zakażenia jelitowe, krztusiec, płonicę, chorobę meningokokową, posocznicę oraz wirusowe zapalenie opon mózgowych. W roku 2007 w stosunku do 2006 r. odnotowano też wyższą liczbę zachorowań na grypę. W roku 2010 w województwie małopolskim zanotowano 51 000 zachorowań na grypę, dwukrotnie mniej w porównaniu z 2009 rokiem (113 313 przypadków). Ta diagnoza powstała w związku z konsultacjami dotyczącymi opracowania Miejskiego Programu Ochrony Zdrowia „Zdrowy Kraków” na okres 2013 - 2015 II etap i jest dostępna wraz z innymi materiałami na stronie www.bip.krakow.pl w zakładce „Konsultacje Miejski Program Zdrowy Kraków 2013 - 2015. Uwagi, opinie i propozycje wraz z uzasadnieniem można przesyłać w wersji pisemnej na adres Biura lub drogą elektroniczną (email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć. ) do dnia 28 września 2012 r.

Maciej Lewandowski

radny Dzielnicy VIII Dębniki

źródło:

AMARANTUS czyli energia indiańskiego zboża

Amarantus (pol. szarłat) należy do najstarszych roślin uprawnych świata. Jego niezwykłe walory odżywcze doceniali już Inkowie i Majowie. Dzisiaj uprawiany jest nie tylko w krajach Ameryki Południowej. Wzbudził także zainteresowanie europejskich specjalistów od żywienia, nazywających amarantus zbożem XXI wieku. Uprawia się go również w Polsce, gdyż nasze warunki klimatyczne sprzyjają wegetacji tej rośliny. Istnieje już kilka polskich odmian, dopuszczonych do obrotu.

Niezastąpione pierwiastki - jest źródłem wielu składników mineralnych, zwłaszcza żelaza, wapnia, fosforu, potasu i magnezu. Pod względem ilości żelaza (15 mg/100 g nasion) bije na głowę niemal wszystkie rośliny, z osławionym szpinakiem włącznie. Jest więc bezcenny w stanach anemii, a także w diecie kobiet ciężarnych potrzebujących w tym okresie szczególnie dużo tego pierwiastka. Włączenie do jednego posiłku dziennie dania przygotowanego z nasion amarantusa całkowicie pokrywa zapotrzebowanie na żelazo, a spożycie 100 g pokrywa 1/3 dziennego zapotrzebowania na wapń. Witamin występuje w nim tyle samo, co w innych zbożach.

Wartościowe białko – ma go więcej niż jest w mleku i jest to białko posiadające wszystkie aminokwasy egzogenne (zwłaszcza dużo lizyny). Jest to białko o niezwykle wysokim stopniu przyswajalności, którego ilość podczas odpowiednich procesów technologicznych nie obniża się. Najwyższą wartość białka osiągają ziarna i przetwory z amarantusa zmieszane z tradycyjnymi zbożami, np. z płatkami owsianymi.

Cenne kwasy tłuszczowe – posiada dużo jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych ze sporym udziałem bardzo cenionych ze względów zdrowotnych kwasów GLA (tak licznie zgromadzonych np. w wiesiołku). Ich obecność przyczynia się znacznie do poprawy zdrowia, zwłaszcza do obniżenia poziomu cholesterolu.

Ziarno lekkostrawne i bogate w błonnik - jest produktem nie tylko wyjątkowo odżywczym, ale także lekkostrawnym. Zawdzięcza to m.in. niezwykle drobnej frakcji skrobi. Jest ona pięć razy łatwiej strawna od – uznawanej dotąd za lekkostrawną - skrobi zawartej w kukurydzy, dlatego amarant można spożywać nawet na krótko przed wysiłkiem fizycznym lub umysłowym, np. przed egzaminem, treningiem czy zawodami. Wysoka wartość odżywcza i energetyczna sprawia, że dania lub chrupki z amarantusa znalazły się w diecie osób uprawiających duży wysiłek fizyczny (sportowcy, komandosi).

Zawiera dużo błonnika, który nie tylko wpływa na kształtowanie odpowiedniego poziomu cholesterolu, lecz poprawia perystaltykę jelit i oczyszcza przewód pokarmowy (ma go więcej niż otręby owsiane).

Znacząca obecność włókna stawia tę roślinę w rzędzie produktów przeciwdziałających chorobom układu krążenia. Skwaleny w nim zawarte, opóźniają procesy starzenia organizmu i antyoksydanty przeciwdziałające chorobom nowotworowym. Z powodzeniem można stosować go w żywieniu osób z hiperlipidemią, anemią, miażdżycą, cukrzycą, chorobami układu nerwowego, krążenia i kostnego, a także u dzieci chorych na celiakię, gdyż nie zawiera glutenu.

Na polskim rynku jest już sporo produktów z amarantusa. W wielu sklepach ze zdrową żywnością można kupić kilka rodzajów chrupiących ciastek z pełnych, ekspandowanych ziaren zmieszanych z lekką melasą spożywczą, co zwiększa dodatkowo ich wartość żywieniową. Dostępne są również ziarna, mąka, płatki śniadaniowe i musli oraz ekspandowane ziarna w postaci poppingu gotowego do spożycia z mlekiem, jogurtem, owocami.

Barbara Korgól

Biovert

źródło: KROPKA

Zdrowo i ekologicznie czyli wiem co jem

Odżywianie jest najważniejszą rzeczą mającą wpływ na organizm człowieka. To co, jak

i kiedy jemy ma największe znaczenie dla naszego zdrowia. Szczególnie w przypadku dzieci, których organizm rozwija się i potrzebuje różnego rodzaju składników. Tych składników możemy mu dostarczyć tylko w pożywieniu, które powinno być odpowiednio skomponowane i przygotowane. Jeśli chcemy, by dzieci rosły zdrowo musimy pamiętać, że prawidłowe odżywianie to potrawy przygotowane ze świeżych warzyw, zbóż, owoców czy mięsa lub nabiału. Nie będziemy mieli zdrowych dzieci karmiąc je gotowymi daniami ze słoiczków, z lodówki czy mikrofali. Dobre jedzenie powstaje na ogniu w kuchni, pachnące, ciepłe, a przede wszystkim smaczne. Dzieci powinny jeść regularnie 5 posiłków dziennie, w tym szczególnie produkty zbożowe takie jak: chleb (głównie razowy), makarony, kasze, warzywa: pomidory, buraki, brokuły, a także świeże owoce. W diecie nie powinno zabraknąć produktów bogatych w wapń i to nie tylko nabiału, ale również warzyw i nasion. Niedocenia-

nym źródłem wapnia są warzywa kapustne: kapusta, brukselka, brokuły, jarmuż oraz rośliny strączkowe. Dobrym źródłem wapnia są także ryby morskie, oraz ser sojowy tofu. Duże ilości wapnia zawierają też orzechy, migdały, nasiona sezamu, maku i słonecznika. Koniecznym uzupełnieniem diety są tłuszcze, głównie pochodzenia roślinnego: oliwy i oleje.

Śniadanie to podstawa

Pamiętamy o tym, aby dziecku zrobić śniadanie, ale o sobie już zapominam i popełniamy duży błąd rezygnując ze śniadania. Z fałszywego poczucia braku czasu, lub z wygody (nazywanej przez babcie lenistwem) nasze śniadanie składa się po prostu z kawy lub batonika, czyli – krótkotrwałego energetycznnego i słodkiego dopalacza. Dla dzieci nie jest to najlepszym wzorem, szczególnie, jeśli serwujemy im śniadanie rodem z amerykańskich filmów, czyli płatki kukurydziane zalane zimnym mlekiem z lodówki. Po nocy zapasy energetyczne organizmu są uszczuplone, przemiana materii jest nieco spowolniona i jeśli nie przyśpieszymy jej rano, cały dzień będziemy działać na pół gwizdka. To szczególnie u dzieci zwiększa ryzyko przeziębienia i infekcji, zwłaszcza w chłodne dni, kiedy potrzebują więcej energii na ogrzanie ciała. Śniadanie dodaje energii, poprawia nastrój, a dobry humor pozwoli skuteczniej zmagać się z codziennymi zadaniami. Dzieci regularnie jadające gotowane dobrze zbilansowane śniadania są bardziej odporne na stres, rzadziej chorują (ich układ immunologiczny działa efektywniej), są bardziej optymistycznie nastawione do życia. Dobrze skomponowane śniadanie pomaga też w utrzymaniu właściwej wagi. Pierwszy posiłek powinien dostarczać dużej dawki węglowodanów złożonych (które podnoszą poziom cukru i dostarczają energii na długo). Podstawą pożywienia człowieka w każdym wieku zgodnie z najnowszą piramidą żywienia powinny być produkty zbożowe. Zaczynamy więc od tej podstawy. Na śniadanie godna polecenia jest kasza mało znana, a bardzo wartościowa, której powinniśmy przywrócić należyte miejsce na stole, a szczególnie na talerzach dzieci.

Kasza jaglana - kiedyś jeden z podstawowych produktów w domach naszych przodków,

współcześnie stała się potrawą niemal egzotyczną. A szkoda, bo to najzdrowsza z kasz, znana od tysięcy lat. Kaszę jaglaną uzyskuje się z obłuszczonych ziaren prosa. Można ją kupić w sklepach ze „zdrową żywnością”, na bazarowych stoiskach, a nawet w marketach. Posiada mnóstwo zalet, jest lekkostrawna i odżywcza (100g - 346kcal). To bardzo dobre źródło witamin z grupy B (tiaminy, ryboflawiny, pirydoksyny. Kwasu pantotenowego). Obfituje w lecytynę oraz substancje mineralne: magnez, wapń, fosfor, potas, żelazo. Zawiera witaminę

E, - jeśli będzie dostatecznie często gościć na naszym stole, może być dość dobrym źródłem również i tej witaminy. Co ważne kasza jaglana nie zawiera glutenu, a zatem nie uczula, jest najlepszą kaszą dla dzieci, zalecana jako pierwsza z kasz. Możemy przyrządzać z niej potrawy dla całej rodziny. Według medycyny chińskiej kasza jaglana ma naturę neutralną, ocieplającą; polecana jest przy chorobach żołądka, przewodu pokarmowego, wątroby, trzustki, jelit i nerek. Kasza jaglana wzmacnia osłabiony, wychłodzony organizm. Zawiera

też rzadko występującą w produktach spożywczych krzemionkę, mającą zbawienny wpływ na stawy. Jest więc dostatecznie dużo powodów, by wprowadzić kaszę jaglaną na nasz stół, szczególnie z samego rana. A oto kilka sposobów, jak to zrobić. Możemy ją przygotowywać, jako samodzielne danie lub dorzucać do krupniku, czy mieszać z innymi kaszami. Najprostsza zupa z kaszą jaglaną to: ugotowaną na sypko kaszę dodać do ciepłego mleka, lekko dosłodzić, lub posolić do smaku.

Jak gotować kaszę jaglaną

Zawsze zaczynamy od umycia ziaren, można to zrobić pod bieżącą wodą na drobnym sicie, albo płukać parę razy w naczyniu, a następnie odsączyć wodę. Tak przygotowaną kaszę wrzuca się na wrzątek, którego powinno być ponad dwa razy więcej niż kaszy, czyli na szklankę kaszy używamy 2,5 szklanki wody (można też zmieszać pół na pół mleko i wodę - zyskuje wtedy delikatniejszy smak), wrzątek lekko solimy i dodajemy tłuszcz, np. na taką ilość 1 czubatą łyżkę masła. Gotujemy na malutkim ogniu pod przykryciem 20 minut. Po tym czasie sprawdzamy co się dzieje - normalnie kasza wchłonie cały płyn i będzie już gotowa, jeśli jeszcze jest twardawa, to dalej możemy ją wstawić do piekarnika (może być w tym samym garnku i dobrze przykryta) na następne 20 minut, żeby doszła, można także taki garnek z gorącą kaszą owinąć dobrze w koc i odstawić na godzinę w ciepłym miejscu, powinna zmięknąć. Jeśli mamy kuchnię elektryczną z płytą ceramiczną wówczas nie ma problemu, po wyłączeniu kasza „dojdzie” na ciepłej płycie. A oto najważniejszy przepis na zupę śniadaniową, którą mogą jeść wszyscy od lat 2 do 102, również osoby nie tolerujące mleka, bo tą zupę gotujemy na wodzie. Przepis zaczerpnięty z książki Anny Ciesielskiej :

„Filozofia zdrowia” wypróbowany przez autorkę, rodzinę i przyjaciół. Dla ułatwienia: gotujemy zawsze tą zupę wieczorem, aby rano tylko ją podgrzać, dodać trochę wody przegotowanej, jeśli zbyt zgęstnieje przez noc i koniecznie mieszać, aby w pośpiechu nie przypalić na zbyt dużym ogniu.

Energetyzująca zupa śniadaniowa

Na ok. 1,5 l wrzącej wody, wrzuć po kolei: szczyptę kurkumy, 3 łyżki kaszy jaglanej i 3 łyżki płatków owsianych, szczyptę imbiru, sól do smaku. Gotujemy około 30 minut, a potem dodajemy: łyżeczkę soku z cytryny lub utarte jabłko, wrzącą wodę (jeżeli trzeba), 5 orzechów włoskich pokrojonych, łyżeczkę rodzynek lub kilka daktyli czy fig. Gotujemy 10 minut, potem dodajemy: masło i miód do smaku. Możemy urozmaicić ta zupę sezonowymi owocami: truskawkami, malinami, borówkami. Za każdym razem będzie mieć inny smak, ale dzieci ją polubią i z pewnością wpłynie korzystnie na ich zdrowie i samopoczucie.

Więcej przepisów na zdrowe śniadania dla dzieci można znaleźć na stronie www.zdrowyprzedszkolak.org

Barbara Korgól

Biovert

źródło: KROPKA

Jest naturalnym słodzikiem o barwie, konsystencji i smaku cukru, ale działającym na organizm z zupełnie odwrotnym skutkiem. Jest tzw. alkoholem cukrowym, uzyskiwanym najczęściej z drzewa brzozy. W jego cząsteczce jest 5 atomów węgla. W przeciwieństwie do cukrów sześcio- i dwunastowęglowych takich jak: glukoza, fruktoza, sacharoza i laktoza nie fermentuje w przewodzie pokarmowym.

Ksylitol jest powoli przetwarzany w organizmie z minimalnym udziałem insuliny, wskutek czego posiada ponad czternastokrotnie niższy indeks glikemiczny od glukozy i dziewięciokrotnie niższy od cukru rafinowanego (sacharozy). Dzięki temu jest bardzo bezpieczny dla diabetyków. Utrzymując niski poziom insuliny, przeciwdziała procesom przedwczesnego starzenia. Ponadto zawiera prawie dwa razy mniej kalorii niż cukier. Zalecany jest dla osób zagrożonych i dotkniętych osteoporozą, gdyż zwiększa przyswajanie wapnia, przywracając w ten sposób właściwą konsystencję kości. Dzięki antybakteryjnemu działaniu podnosi odporność organizmu.

Potrafi likwidować drobne ubytki próchnicze oraz zapalenie dziąseł i ozębnej poprzez przywracanie właściwego pH śliny (dlatego przed przełknięciem zalecane jest przepłukiwanie rozpuszczonym w ślinie ksylitolem jamy ustnej - nawet już po umyciu zębów). Stosowanie ksylitolowego aerozolu do nosa ma zdolność zatrzymywania rozwoju bakterii powodujących zapalenie ucha środkowego oraz zmniejsza występowanie alergii, astmy i infekcji zatok. Ksylitol jest zalecanym środkiem przeciwko szkodliwym bakteriom jelit - np. Helicobacter pylori, której przypisuje się m. in. owrzodzenie żołądka. Ogranicza rozwój pleśni i drożdżaków - np. Candida albicans - w przewodzie pokarmowym. Zmniejsza też łaknienie cukru.

Zaleca się spożywanie do 15 g ksylitolu dziennie (ok. 3 łyżeczek). Wskazane jest dochodzić do tej ilości stopniowo. Zbyt duże spożycie bez przygotowania może skutkować lekkim rozwolnieniem, które mija w krótkim czasie, jaki potrzebny jest na zwiększenie wydzielania enzymów trawiących takie dawki słodzika. Dlatego też nie należy podawać ksylitolu małym dzieciom ze względu na niedojrzałość enzymatyczną ich systemów trawiennych. Fińscy naukowcy utrzymują, że docelowo wskazane jest spożywanie do 40 g ksylitolu dziennie.

Barbara Korgól

Biovert

źródło: